Voeten

Behandeling van zweetvoeten

Handen en voeten hebben in verhouding tot andere delen van het lichaam veel zweetklieren. Zweetvoeten zijn normaal tijdens sportprestaties, daardoor kent iedereen de kenmerkende geur van gebruikte sportschoenen. Sommige mensen hebben meer last van zweetvoeten dan anderen. Zijn je voeten veel vaker nat van het zweet, dan is sprake van hyperhidrosis plantaris. Omdat zweetvoeten vaak gepaard gaan met onaangename geurtjes, kan het veel invloed op het dagelijks leven hebben.

Zonder medicijnen

Je kunt een aantal aanpassingen in je dagelijks leven doen, die ervoor zouden kunnen zorgen dat er beter met zweetvoeten te leven valt. In het geval van overmatig zweten van je voeten kun je het gebruik van een anti-transpirant proberen. Voor sommige mensen helpt het om regelmatig talkpoeder aan te brengen. Indien mogelijk wordt aanbevolen om open of goed ventilerende schoenen te dragen en zoveel mogelijk op blote voeten te lopen. Kijk voor meer adviezen op de pagina over zelfzorg of zoek op het forum van de Nederlandse Hyperhidrosis Patiëntenvereniging naar ervaringen van anderen.

Op het spreekuur bij de huisarts

Als je zweetvoeten ondanks het opvolgen van zelfzorgtips nog steeds als storend ervaart, kun je jouw probleem bespreken met je huisarts. De huisarts zal meestal een behandeling met een medicijn met aluminiumzouten bespreken. Dit werkt op dezelfde manier als anti-transpirants van de drogist. Aluminiumzouten vormen als het ware propjes die de uitvoergangen van zweetklieren tijdelijk blokkeren. Het duurt meestal een aantal dagen voordat je de werking begint te merken en als je stopt met het aanbrengen van het medicijn, stopt de werking zodra de zweetklieren niet meer geblokkeerd worden. De dosering van de aluminiumzouten in de medicijnen die de huisarts voorschrijft, is hoger dan in de anti-transpirants die je bij de drogist kunt kopen.

Smeren
Eerst kan behandeling met een aluminiumchlorideoplossing 20% worden geprobeerd. Dit is een sterk zure oplossing, waardoor als bijwerking huidirritatie en jeuk kunnen ontstaan. Door het middel kunnen kleding en metalen (sieraden, bril) verkleuren. De kans op bijwerkingen kun je verkleinen door het middel aan te brengen op een droge huid. Er wordt daarom geadviseerd om de oplossing voor het slapen aan te brengen, omdat je ‘s nachts meestal minder zweet. Eventuele verkleuring van (nacht)kleding is dan voor veel mensen ook een minder groot probleem.

Andere mogelijkheden zijn behandeling met aluminiumhydroxychlorideoplossing 15% of aluminiumhydroxychloridecrème 20%. Deze middelen werken iets minder sterk, maar leiden daarom minder vaak tot bijwerkingen. In overleg met je huisarts kun je proberen welk middel voor jou voldoende werkt en waarvan je de minste bijwerkingen hebt. In het begin moet je deze middelen elke dag gebruiken. Zodra je een goed effect hebt bereikt, kun je uitproberen hoe vaak smeren voor jou nodig is om de werking te behouden. Bespreek bijwerkingen altijd met je huisarts. Maak een nieuwe afspraak bij de huisarts als je een middel 4 weken volgens voorschrift hebt gebruikt, maar je klachten niet voldoende verminderd zijn.

Slikken
Als je klachten niet verbeterd zijn na behandeling met een oplossing met aluminiumzouten is het verstandig om opnieuw naar de huisarts te gaan. Bij ernstige klachten kan de huisarts overwegen om een behandeling met oxybutynine voor te stellen. Het voorschrijven van dit medicijn is bij overmatig zweten ‘off-label’. Off-label gebruik van een medicijn betekent dat je een medicijn neemt dat eigenlijk voor de ene aandoening bedoeld is, maar dat de (bij)werking van dit medicijn ook kan helpen bij een andere aandoening.

De huisarts zal met je bespreken dat de dosering van oxybutynine geleidelijk zal worden opgehoogd, totdat je voldoende effect merkt en de bijwerkingen acceptabel zijn gebleven. De eerste dagen kan het middel ook je rijvaardigheid negatief beïnvloeden, daarom wordt aanbevolen tijdelijk niet te rijden. Meestal zal na 3 maanden geprobeerd worden om de behandeling af te bouwen. Werkt het niet of heb je te veel bijwerkingen, dan kun je de behandeling stoppen.

Soms heeft behandeling onvoldoende geholpen. Of misschien had je te veel last van bijwerkingen, waardoor langdurige behandeling niet vol te houden was. Er zijn dan gelukkig nog meer behandelingen mogelijk, maar hiervoor zal de huisarts je verwijzen naar een dermatoloog (huidarts).

Door naar de dermatoloog

Als behandeling met oxybutynine nog niet door de huisarts geprobeerd is, kan de dermatoloog dit voorschrijven. Een ander medicijn dat kan worden geprobeerd als oxybutynine niet gewerkt heeft, heet glycopyrronium. Ook het gebruik van dit medicijn is bij overmatig zweten off-label. Glycopyrronium is ook als drankje beschikbaar.

In uitzonderingsgevallen is een positief effect op overmatig zweten gemeld bij het gebruik van bètablokkers (bedoeld om de hartslag te verlagen) of kalmeringsmiddelen (tegen angst). Vanwege de bijwerkingen worden deze medicijnen niet standaard aanbevolen bij overmatig zweten.

Spuiten
Als smeren en/of slikken nog niet het gewenste resultaat hebben opgeleverd, kan de dermatoloog het met je hebben over spuiten. Spuiten gaat in dit geval niet over het spuiten met parfum of een anti-transpirant, maar over injecties met Botox. Behandeling met Botox is veel bekender vanwege het effect op rimpels, maar de werking komt ook van pas bij de behandeling van overmatig zweten. Botox zorgt namelijk voor een tijdelijke verlamming van de zweetklieren. Gemiddeld genomen werkt Botox 3 tot 6 maanden. Zodra de werking afneemt, kan behandeling met Botox worden herhaald. Er moeten ten minste 12 weken tussen 2 behandelingen zitten. Zweetvoeten behandelen met Botox kan als pijnlijk worden ervaren.

Stralen
Zweetvoeten kunnen worden behandeld met een techniek die iontoforese heet. Bij deze behandeling dompel je jouw voeten in bakjes met water. In de bakjes liggen elektroden van een speciaal voor de behandeling ontworpen apparaat. De elektroden geven een zwak elektrisch stroomsignaal af, waardoor zweetklieren tijdelijk minder goed gaan werken. De behandeling is pijnloos en geeft alleen een tintelend gevoel (een beetje zoals wanneer je voet ‘slaapt’). Per dag duurt een behandeling 15 tot 30 minuten. Als de behandeling aanslaat, hoeft de behandeling meestal niet dagelijks door te gaan om het effect te behouden. Stop je de behandeling, dan verdwijnt het effect na verloop van tijd geleidelijk. De behandeling kan ook worden toegepast bij overmatig okselzweten, maar is bij okselzweten vaak minder effectief. In sommige situaties (zoals bij het hebben van een pacemaker) moet met een arts worden overlegd of iontoforese verantwoord is.