Bromhidrosis

Bromhidrosis: zweet, daar zit een luchtje aan

Bromhidrosis is de medische benaming voor een onaangename lichaamsgeur die ontstaat als huidbacteriën stofjes in zweet afbreken. Een persoon met bromhidrosis heeft zelf niet altijd in de gaten dat sprake is van een onaangename lichaamsgeur. Bromhidrosis komt op alle leeftijden voor, maar vaker bij volwassenen dan bij kinderen. Hoewel ook vrouwen er last van kunnen hebben, komt het vaker bij mannen voor. Vrijwel alle mensen met bromhidrosis ervaren dat de geur een negatief effect heeft op het zelfvertrouwen en daarmee op hun algemene kwaliteit van leven.

Om beter te begrijpen waar een onaangename lichaamsgeur, zoals zweetlucht, door veroorzaakt wordt en wat eraan te doen is, helpt het om meer te weten over zweet en zweetklieren. Zweet bestaat voor het grootste gedeelte uit water en elektrolyten (zoals natrium, kalium en magnesium) en heeft daardoor van zichzelf bijna geen geur. Op sommige plekken, zoals onder je oksels, maakt het lichaam ook talgrijk zweet. Onaangename geuren ontstaan op het moment dat huidbacteriën met zweet aan de slag gaan. Wanneer stoffen in zweet worden afgebroken door huidbacteriën, komen hierbij geurstoffen vrij die bijvoorbeeld ruiken als de kenmerkende onaangename zweetgeur.

Twee soorten zweetklieren: eccrien en apocrien

Verspreid over heel het lichaam telt de huid ongeveer 2 tot 4 miljoen zweetklieren. Mensen hebben twee verschillende soorten zweetklieren. De ene soort noemen we de eccriene zweetklieren. 

Eccriene zweetklieren komen over heel je lichaam voor. Het aantal eccriene zweetklieren per stukje huid is het grootst op je voetzolen, handpalmen, voorhoofd, wangen en oksels. Dit type zweetklier is het belangrijkst bij het regelen van de temperatuur van je lichaam. Daarom zweet je op deze plekken het eerst en het meest wanneer je het warm hebt. Eccriene zweetklieren produceren waterig zweet dat vrijwel geurloos is. Bij mensen met overmatig zweten zijn vooral deze soort zweetklieren overactief. 

De andere soort zweetklieren noemen we apocriene zweetklieren. Deze klieren worden pas extra actief in de pubertijd. Apocriene zweetklieren bevinden zich alleen onder je oksels, in de schaamstreek, rondom de anus en rondom je tepels. Dit type zweetklier maakt een vettig talgrijk soort zweet. De afbraak van dit talgrijke zweet is de belangrijkste oorzaak voor onaangename (zweet)geurtjes.

Bromhidrosis wordt soms ook osmidrosis of ozochrotia genoemd. Je kunt de oorzaken voor een onaangename lichaamsgeur op verschillende manieren indelen. Bijvoorbeeld op basis van het soort zweetklier dat de boosdoener is: eccriene bromhidrosis of apocriene bromhidrosis. 

Eccriene bromhidrosis geeft meestal een algehele onaangename lichaamsgeur en gaat soms samen met een slechte adem (halitosis) en stinkende urine. Bij apocriene bromhidrosis gaat het meestal om een plaatselijk probleem. Meestal betreft het stinkende oksels. Een andere indeling gaat uit van oorzaken van buiten het lichaam (dit heet exogeen) of oorzaken van binnen het lichaam (dat heet endogeen).

Voorbeelden van oorzaken voor bromhidrosis van buiten het lichaam (exogene bromhidrosis):

  1. Misschien heb je weleens gehoord van darmflora (daarmee worden alle verschillende soorten bacteriën in je darmen bedoeld). De bacteriën op de huid worden samen ook wel huidflora genoemd. Welke soort bacteriën er op de huid voorkomen en hoeveel het er zijn, is bepalend voor je lichaamsgeur.
  2. Infectieziekten van de huid. Bij huidinfecties zijn meer bacteriën, gisten en/of schimmels aanwezig op de huid.

Voorbeelden van oorzaken voor bromhidrosis van binnen het lichaam (endogene bromhidrosis):

  1. Voeding. Het eten/drinken van onder andere knoflook, ui, asperges en alcohol kan leiden tot een andere samenstelling van zweet.
  2. Medicijnen. Een bekend voorbeeld is penicilline.
  3. Bepaalde aandoeningen. Obesitas, suikerziekte, enzymstoornissen, leverziekte, nierfalen en huidaandoeningen van handpalmen, voetzolen en huidplooien kunnen bijdragen aan een onaangename lichaamsgeur.

Bromhidrosis: je kunt er (n)iets aan doen

Bromhidrosis (een overmatige lichaamsgeur) en hyperhidrosis (overmatig zweten) staan volledig los van elkaar. Niet iedereen die last heeft van een overmatige lichaamsgeur heeft ook last van overmatig zweten en andersom heeft niet iedereen die overmatig zweet ook last van een overmatige lichaamsgeur. Natuurlijk kan een verminderde hygiëne leiden tot een onaangename lichaamsgeur, maar bromhidrosis heeft meestal niets te maken met iemands persoonlijke hygiëne. De meeste mensen kunnen het niet helpen dat ze last hebben van een doordringende lichaamsgeur. Het probleem kan zelfs groter worden door veel met zeep te wassen en veel deodorant te gebruiken.

Wat is er wél aan te doen?

Zweet en bacteriën spelen de hoofdrol bij het ontstaan van onaangename lichaamsgeuren. De maatregelen die je zelf kunt nemen zijn daarom gericht op minder zweten, het beïnvloeden van de samenstelling van het zweet en het aanpakken van de bacteriën op de huid. Vaak helpt het om meerdere maatregelen tegelijkertijd toe te passen. De juiste aanpak verschilt van persoon tot persoon, maar hieronder volgen mogelijke oplossingen.

Oplossingen gericht op een droge huid:

  • Zorg voor droge kleding. Vermijd het dragen van strakke kleding, kleding gemaakt van synthetische stoffen en wissel regelmatig shirts of ondergoed om te voorkomen dat je langdurig bezwete kleding draagt. Wassen met een antibacterieel wasmiddel en wassen op hogere temperaturen kunnen helpen om de bacteriën die zich in je kleding hebben opgehoopt te verwijderen;
  • Het gebruik van een anti-transpirant;
  • Ontharen. Okselharen houden vocht vast, waardoor bacteriën meer kans krijgen zweet om te zetten in een onaangename geur;
  • Behandeling met botuline toxine (Botox®). Dit helpt niet altijd even veel, omdat apocriene zweetklieren niet door Botox® inactief worden gemaakt;
  • Behandeling met de miraDry®

Oplossingen gericht tegen huidbacteriën:

  • Douchen met antibacteriële zeep;
  • Het ‘milieu’ van de huid onaantrekkelijk maken voor huidbacteriën, bijvoorbeeld met zure waslotions (met een lage pH-waarde) of zuiveringszout (baking soda);
  • Antibacteriële middelen, voorgeschreven door een arts;

Oplossingen gericht op de samenstelling van zweet:

  • Experimenteren met je dieet. Voeding is geen oorzaak voor bromhidrosis, maar kan wel bijdragen aan een onaangename lichaamsgeur. Soms helpt een dieet met minder dierlijke eiwitten. Probeer knoflook, kruidig eten en alcohol te vermijden.

Een aantal behandelopties is nog volop in ontwikkeling. Misschien is het in de toekomst mogelijk om huidbacteriën te transplanteren, zodat de samenstelling van de huidflora verandert. Ook wordt er gewerkt aan een speciale stof met fagen. Fagen zijn kleine virussen die tot de natuurlijke vijanden van bacteriën behoren. Dit middel moet ervoor zorgen dat bacteriën minder kans krijgen om zweet om te zetten in onaangename geuren.